Cizre Ulu Camii Kitabeleri
Cizre Ulu Camii Kitabeleri
1. KİTABE
Medresenin camiye bitişik güney doğu köşesindeki odada bulunmaktadır. Bugün
odanın kuzey duvarındaki üç nişten batıdakinin içerisine yerleştirilmiştir. 0.46X1.01m
ölçülerinde boyuna görünüşlü ve ortasından kırıktır. Kırık olan bir parçası kaybolmuştur. İki kısım halinde ele alınmıştır. Alt kısmı asıl kitabelik olarak değerlendirilmiştir. Burası iki yandan sütunce şeklinde silme ile sınırlandırılmış hafif içe girintilidir. Üstten üç
dilimli kemerle sonlandırılmıştır. İçerisine Allah lafzı kufi hatla yazılmıştır. Bunun altına
da 12 satır halinde asıl kitabe kazıma tekniğinde yazılmıştır. Yazılar sanatsal bir karakter
içermemektedir. Üst kısmı alınlık olarak yekpare bir kemer köşeliği özelliği taşımaktadır. Kufi hatla iki satır halinde kelime-i tevhit yazılmıştır. Alt iki köşesine ise Rumilerden
oluşan bitkisel süsleme yapılmıştır. Kitabe Arapça olup, kelime-i tevhit, Allah lafzı ile
Kuran’dan ihlas suresi ile tarih ibareleri yazılmıştır.
2. KİTABE
Caminin kuzey cephesinde doğudan birinci kapının üzerinde yer almaktadır. Kapı
lentosu üstünde sonradan oluşturulan kemerli girinti içerisindedir. 0.46x0.97m ölçülerinde boyuna dikdörtgen şekilli kitabelik iki kısma ayrılmıştır. Alt kısımdaki kitabe üç dilimli kemerle sonlanan iki yanı sütunce şeklinde silmelerle sınırlandırılan bir panodur. Yanlardaki sütuncelerin lale şeklinde başlıkları vardır. İçerisindeki yazılar, Arapça olarak sanatsal ifadeden uzak kazıma takniğinde yapılmıştır. Ayrıca üst ortadaki kemer boşluğuna
Allah lafzı kufi hatla kabartma olarak işlenmiştir. Kitabenin üst kısmına kufi hatla kelim-i
tevhit, köşelerine de bitkisel süslemeler yapılmıştır.
3.KİTABE
Caminin kuzey cephesinde doğudan ikinci kapının üzerinde yer almaktadır. Kapı lentosu üstünde sonradan oluşturulan kemerli girinti içerisindedir. 0.50x1.00m ölçülerinde boyuna
dikdörtgen şekilli kitabeliğin üst kısmına beş satır
halinde celi sülüs hatla Arapça kitabe yazılmıştır. Kabartma yazıların üzeri yeşil yağlıboya ile
boyanmıştır. Kitabenin alt tarafı boş bırakılmıştır.
4.KİTABE
Caminin kuzey cephesinde doğudan üçüncü
kapının üzerinde yer almaktadır. Kapı lentosu üstünde sonradan oluşturulan kemerli girinti içerisindedir. 0.43x1.07m ölçülerinde boyuna
dikdörtgen şekilli kitabelik iki kısma ayrılmıştır. Alt kısımdaki kitabe üç dilimli kemerle
sonlanan iki yanı sütunce şeklinde silmelerle sınırlandırılan bir panodur. Yanlardaki sütuncelerin lale şeklinde başlıkları vardır. İçerisindeki yazıların ilk satırından sonrası silinmiştir. Yazılar sanatsal ifadeden uzak kazıma tekniğinde
yapılmıştır. Ayrıca üst ortadaki kemer boşluğuna Allah
lafzı kufi hatla kabartma olarak işlenmiştir. Kitabenin üst
kısmına kufi hatla kelim-i tevhit, köşelerine de bitkisel
süslemeler yapılmıştır. Kitabenin alt kısmı çatlamıştır.
5.KİTABE
Caminin kuzey cephesinde ortadaki ana giriş kapısının üzerinde yer almaktadır. Tek
satır halinde, 025x 2.85m ölçülerinde boydan boya uzanmaktadır. Bazalt taşına kabartma celi sülüs hatla Arapça olarak yazılmıştır. Harflerin boşlukları rumi, palmet ve hatayilerden oluşan bitki bezemeleri ile süslenmiştir.
6.KİTABE
Caminin kuzey cephesinde ana giriş kapısının batısındaki birinci kapının üzerinde yer
almaktadır. 1284m. tarihli onarım kitabesidir. Kapı lentosu üstünde sonradan oluşturulan kemerli girinti içerisindedir. 0.35x0.95m
ölçülerinde boyuna dikdörtgen şekilli kitabelik iki kısma ayrılmıştır. Alt kısımdaki kitabe,
üç dilimli kemerle sonlanan iki yanı sütunce
şeklinde silmelerle sınırlandırılmıştır. Yanlardaki sütuncelerin lale şeklinde başlıkları vardır. İçerisindeki yazılar, Arapça olarak kazıma tekniğinde sülüs hatla yazılmıştır. Yazılar
düzgün satırlar halinde ince şeritlerle birbirinden ayrılmıştır. Ayrıca üst ortadaki kemer
boşluğuna Allah lafzı kufi hatla kabartma olarak işlenmiştir. Kitabenin üst kısmına kabartma kufi hatla kelim-i tevhit, köşelerine de bitkisel süslemeler yapılmıştır. Bitkisel süslemeler helozonik biçimde dıştan içe doğru dolanan ve çatallı olarak nihayetlenen bir motiftir.
Kitabe üst ortadan kırıktır.
7. KİTABE
Caminin kuzey cephesinde ana giriş
kapısının batısındaki ikinci kapının üzerinde yer almaktadır. Üzerinde tarih olmamasına rağmen 1160m. tarihli olmalıdır. Kapı lentosu üstünde sonradan oluşturulan
kemerli girinti içerisindedir. 0.46x1.03m ölçülerinde boyuna dikdörtgen şekilli kitabelik
iki kısma ayrılmıştır. Alt kısımdaki kitabe, üç dilimli kemerle sonlanan iki yanı sütunce
şeklinde silmelerle sınırlandırılmıştır. Yanlardaki sütuncelerin lale şeklinde başlıkları vardır. İçerisindeki yazılar, Arapça olarak kazıma tekniğinde düzensiz bir hatla yazılmıştır.
Kitabe alt kısmı ortadan kırıktır. Ayrıca üst ortadaki kemer boşluğuna Allah lafzı kufi hatla kabartma olarak işlenmiştir. Kitabenin üst kısmına kabartma kufi hatla kelim-i tevhit,
köşelerine de birer gülbezek yapılmıştır.
8. KİTABE
Caminin kuzey cephesinde ana giriş kapısının batısındaki üçüncü kapının üzerinde yer almaktadır. Üzerindeki kitabe okunamamıştır.
Kapı lentosu üstünde sonradan oluşturulan kemerli girinti içerisindedir. 0.30x0.60m ölçülerinde boyuna dikdörtgen şekilli kitabelik, on satır
halinde aşağıya doğru sıralanan yazılardan oluşmaktadır. Arapça olarak kabartma tekniğinde sülüs bir hatla yazılmıştır. Satırlar birbirinden ince
şeritlerle ayrılmıştır.
9. KİTABE
Yapının minare kaidesinde yola bakan yüzde yer almaktadır. 040 x0.63m ölçülerinde enine dikdörtgen bir kitabedir. Kitabe sekiz satırlık sülüs yazılarla oluşturulmuştur. Kitabenin dili Arapçadır. Bu bir 1155 m tarihli kitabesi olmalıdır
