Şırnak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Cizre Ulu Camii Süslemeleri

Ulu Cami’de yer alan Selçuklu dönemini süslemelerinden çok azı günümüze ulaşmıştır. Ulu Cami’yi meşhur kılan ahşap kapı kanatları ve üzerindeki ejder motifli kapı tokmaklarından biri İstanbul Türk-İslam Eserleri Müzesi’ndedir. Diğeri ise yurt dışında bulunmaktadır. Camide mevcut süslemeler ana giriş kapısı lentosu üzerindeki taş süsleme ile minare üzerindeki çini süslemelerdir

1. SÜSLEME.png

1.TAŞ SÜSLEME

Caminin ortadaki ana giriş kapısının lentosunu süslemektedir. 0.25x195m ölçülerindeki dört parça ve bazalt taşı lentonun üzerini oyma tekniğinde geometrik ve bitkisel süslemeler doldurmaktadır. Yüzey ortada tam yanlarda yarım on iki altıgene bölünmüştür. Yarım olan altıgenlerden alt sıranın içerisi palmetlerle, üst sıra ise, lotuslarla değerlendirilmiştir. Ortada tam olan altıgenlerin soldan birincisi simetrik iki rumi motifinin birleştirilip üstte üçgen şeklinde nihayetlenmesiyle oluşturulmuş vazo şeklidir. İkincisi göbeği gülbezek olan altı köşeli bir yıldız ve yıldız uçları palmetlerle sonlanmış motiftir. Üçüncüsü simetrik rumi eksenli bir motiftir. Dördüncüsü de ortadaki palmetten gelişen simetrik rumidir. Beşincisi ortada altı köşeli bir yıldız ve yıldız uçları ile araları dışa dönük lotus ile içe dönük palmetler şeklindedir. Altıncısı beş köşeli bir yıldızla doldurulmuştur. Yedinci altı köşeli bir yıldız ve bunu kuşatan lotus palmet bileşenleridir. Dairesel biçimde dolanan dışa dönük lotusların uçları içe dönük palmetlerin saplarıdır. Sekizincisi rumi ve palmetle oluşturulmuştur. Dokuzuncusu uçları yukarı doğru kıvrık boynuz şeklinin ortasından gelişen bir lotustur. On, onbir ve onikinci altıgenlerin üçünün içi de değişik kompozisyonlu palmet ve rumi motifleri ile elde edilmiştir. 



.2. TUĞLA VE ÇİNİ SÜSLEME
Tuğla ve çini süslemeler caminin minaresinde karşımıza çıkmaktadır. Minare kaidesinin kuzeye bakan yüzünde dıştaki bordür tuğla süslemeli olup, meander ve gamalı haçlardan oluşan geometrik süslemedir. Diğer içteki çini olup, ortadaki nişin etrafını dolduran on iki kollu yıldızlarla değerlendirilen kompozisyonudur. Bunların büyük kısmı tahrip görmüştür