Cizre Surları
Cizre Surları Gudi İmparatorluğu döneminde yapılmıştır. Hz.Nuh (A.S) Tufanından sonra Nuh Peygamberin Cizre de yattığını ve Nuh Gemisinin Cudi Dağında durduğunu ispat etmek üzere, Cizre Surları “Gemi” şeklinde yaptırılmıştır. Nuh Nebi Camii'nin 25 m batısında bulunan Tor Kapısı, Deşt Köprüsünün 25 m yakınındaki Deşt Kapısı geminin küreklerini gösterir.
Surun tamamı siyah bazalt taştan yaptırılmıştır. Kültür Bakanlığı Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başkanlığınca Cizre surları tescil edilmiş olduklarından, onarıma peyderpey geçilmiştir. Sur, zamanla savaşlarla yıkılmış Asurlular, Babilliler, Medler, Emevi ve Abbasiler dönemlerinde onarılmıştır. İslam döneminde Kuran-ı Kerim in tamamı surlara yazdırılmıştır.
Sasani Hükümdarı Erdeşir Babekan (M.Ö..241-226) döneminde Cizre Sarayburnu kapısı
Yaptırılıp, aslanlar ve kitabe konulmuştur. Nehirden Şırnak ve yaylalara burdan gidilirdi. Surun üzerinde çok sayıda burç bulunmaktadır. Dikdörtgen şeklindeki Belek Burcunu Cizre Beyi Şeref bin Muhammed bir Hanabdal yaptırmıştır.
Babil Suru
Babil Devletinin başkenti olan ve şimdi Cizrenin bir köyü olan Babil de bir uygarlık söz konusuydu. Hititlerin ve çevre milletlerin saldırıları sonucu Babilliler başkentlerini şimdiki Irak topraklarında kalan Babilon yaya götürdüler.3000 yıla yakındır bu eserler yağmalanmaktadır. Kala kala yer altındaki değerler ile Babil Surlarının temelleri kalmıştır. Bütün yontulmuş taşlar dahi kaçırılmış Cizre, Derik ve çevrede kullanılmıştır. Şu anda Babil Surlarının temelleri bellidir.
Finik Suru
Güçlükonak ilçesinin Cizre ve Dicle tarafında kalan bir köyü olan Damlarca köyünde bulunmaktadır. Dicle Nehri sahilinde doğal kalker taştan suru olduğu gibi diğer bölümlerde de sur izleri vardır. Timur 1401 yılında burayı Dicle tarafından topa tutmuşsa da sur yıkılmamıştır. Daha sonra dağ tarafından saldırıya geçmiştir. Surun içinde kale, zindan, oturma evleri, çeşitli bölümler vardır. Sur sınırları içinde bir bayan kabartma heykeli vardır.
Said Bey Kalesi Suru
Silopi İlçesi Aktepe köyü civarında Said Bey Kalesi etrafına çekilmiş surdur. Bir çok taşları çevre düşmanları tarafından tahrip edilmiş ve yuvarlanmıştır.